Sunday, December 5, 2010

Mizote hi Rilru nghet lo hnam kan ni chiah em ?

Ziak leh titi, thusawi leh Seminar Paper angah te  “Mizo te hi hnam rilru nghet lo, thil ti lawr dun dun, tum bulbal  nei lo kan ni” kan ti cham chi a. Hei hi Mizo mipui 80% vel laiin kan pawmpui ni pawhin a lang
. Engvangin nge Rilru nghet lo leh tum bulbal nei lo anga kan in hriat a, kan in hmuh tak tlat ni ang le ?
Hei hi kan in hmuh ve dan a ni hlom em le ?  Enge i ngaih dan ?


Heiti hian han ngaihtuah ve teh:-
1. Eizawnna lamah: Kan economic dinhmun a la inchhep rem lo a, chhungkaw eizawnna pawh kawng hrang hrang dap angaih rih. Eizawnna tha kan neih loh avangin vawiin thlengin thingtlang lo neih kan la bansan thei lo. Mizo pa, a lungawi tawkna hna, Sorkar leh Company ah emaw hmu tawh leh thawk tawhin eizawnna dang zawngin an zuan lawr dun dun kan hre mang lo ang. Eizawnna tha leh hlawk, chhungkaw mamawh phuhruk theihna kan zawng a, Sorkar hnain min daih lo va, Industry, Firm chhenfakawm leh belh tlak kan la nei si lo. Kan hmuh remchan2-ah kan zuang lawr rih mai a ni. Rilru ngheh loh vangah puh ngawt chi a ni lo.

2. Religion: Kan hnam hi kum 100 Kristian kan ni a, a hnam angin Kristian vek kan la ni a tih theih. Hei hian a ti chiang. Sakhaw danga inlet kan awm meuh lo. Kan PI/Pute hun-ah pawh Van Pathian an biak kha an thlah mai mai lo. Kristian kan nih hnu-ah Chu Van Pathian chu kan hrechiang leh zual a, kan vuan ta zel a ni. Kan rinna chak leh chak loh te, kan thlarau mi leh mi loh te hi chu mimal nun a ni a, a hnam ang chuan Kristian kan la ni reng e.

3. Fashion: Fashion hi kan in chirh thehna ber a ni. Mahse hei pawh hi Mizo incheina a bik takin kan nei hran lo, in promote/prduce chawp chho zel a ni. Hman lai anga Siapsuap  nena inthuam reng thu awm hek lo.  Kan hnam kan thang zel a, kan changkang ve tawlh tawlh a, kan incheina pawhin khawvel hnam dang te a um pha ve a ni mai.

4. Culture: Mizo aia culture chhawm nung hnam dang an awm ve ka ring chiah lo. Kan phak tawkah hmanlai Pi/Pu te tih aia tha mahin chhiat ni/thatni-ah kan in tanpuiin Social Activities pawh Lal Thupek vanga ti ni tawh lo vin tlawmngaihnain kan thawk thin. 

5. Politics: Hei hi erawh chu a bilh-ah kan tho lo. Min influence tute hi Indian Politicians te an ni, khawvela Politics thiam leh verther ber an ni ang. Kan thang harh dawn e.. Kan fing telh telh ang a, kan politics pawhin hma a sawn ve zel turah ngai ang.

Tichuan: Khing lo pawh khi sawi tur a tam thei ang. Kan rilrunghet lo ni-a kan inhriatna leh mi le lo anga kan in chhuah fo chuan chu chu kan hnam zia leh kan nih phung ve reng emaw tiin Mizo hnam hi kan in hmu khawlo mai ang tih a hlauhawm ta. Chu mai a ni lo, hnam dangin Mizo te min hriat dan leh kan chanchin an sawi/ziak dan thlengin a khaw lo thei a ni. Tin, Thangthar leh zelte rilru khalh sual theihna leh an zah ngawih ngawihna thlen tir tu a la ni bawk ang. Chuvangin thangthar lo awm zel tur te hi "Rilru nghet kan ni" tih hi an rilru-ah kan tuh a hun ta a ni. Rilru nghet ni ni-a kan inhriatna hi i paih bo tawh ang u.

No comments:

Post a Comment